თეა ნოზაძე სასულიერო აკადემიის და სემინარიის კურსდამთავრებულია. პროფესიით ხელოვნებათმცოდნე პარალელურად მხატვრობას და მწერლობასაც ითავსებს. ამბობს, რომ შემოქმედებითობა ერთადერთია, სადაც საკუთარ თავს პოულობს და გეგმავს, მომავალშიც მის განუყოფელ ნაწილად დატოვოს.

-თეა, პროფესიის პარალელურად თვითნასწავლი მხატვარი ხართ და ამასთანევე ლექსებსაც წერთ. როდის აღმოაჩინეთ, რომ მრავალმხრივი ნიჭის პატრონი იყავით?
-ორივეს მიმართ ინტერესი ღრმა ბავშვობაში გამოვავლინე, თუმცა როგორც წესი, ფანქარს და ფლომასტერს უფრო უმეგობრდება ბავშვი, რადგან ეს გაუცნობიერებლად ხდება, წერა კი ორიგინალურ აზროვნებას გულისხმობს. სკოლაში ხატვის წრემ გაცილებით მეტად შემაყვარა მხატვრობა, თუმცა რადგან პროფესიით ხელოვნებათმცოდნე ვარ, არც მხატვარს ვუწოდებ საკუთარ თავს და მითუმეტეს, არც პოეტს, მაგრამ აუცილებლად უნდა აღვნიშნო, რომ შემოქმედება გაცილებით მეტია ჩემთვის, მოწოდებაა. პროფესია შეიძლება ნებისმიერ დროს შეიცვალოს ადამიანმა, მე მჯერა, რომ ცხოვრების ბოლომდე შემოქმედად დავრჩები.

-რა შეიძლება ვუწოდოთ თქვენს შემოქმედებას- ლექსებად ამეტყველებული ნახატები, თუ ფერებში გადატანილი სიტყვები?
-შეიძლება ითქვას, ჩემს შემოქმედებაში ორივეს თავის ადგილი აქვს და ღირებულების მიხედვით მათი შედარება მართებული არ იქნება. არის სათქმელი, რომელსაც სიტყვებით უკეთ გადმოვცემ ან ფერწერით, თუმცა უფრო დიდი ინტენსივობით ვხატავ, ვიდრე ვწერ. არის მომენტები, როცა ნახატსაც ვუწერ ლექსს, მაგრამ ძირითადად მაინც ლექსებს ვასურათებ.


-უკვე რამდენიმე გამოფენა გამართეთ, სადაც ხელოვნების მოყვარულებს საშუალება მიეცათ, თქვენს ნამუშევრებს გასცნობოდნენ და საკუთარი აზრიც გამოეხატათ...
-დიახ, სულ მოწყობილი მაქვს ოთხი სოლო გამოფენა თეატრალურ უნივერსიტეტში, საქართველოს ეროვნულ უნივერსიტეტში, საქართველოს პარლამენტის ეროვნულ ბიბლიოთეკასა და ისტორიის მუზეუმში. ასევე ხშირად ვიღებ მონაწილეობას ჯგუფურ გამოფენებში.

-თქვენმა ნამუშევრებმა საერთაშორისო წარმატება მოიპოვეს. რომელი ნამუშევრები იყვნენ ისინი და როგორ მოხვდნენ გერმანიაში?
-გერმანიის ქალაქ ერკნერში ყოველწლიურად ტარდება საერთაშორისო გამოფენა-კონკურსი „ხელოვნების ახალგაზრდობის პრიზი“, რომლის შესახებ შემთხვევით ქალბატონ ნატალი აბესაძისგან შევიტყვე. იგი კულტურის სფეროში საქართველოს ელჩი გახლავთ ამ ქვეყანაში და ჩემს ნამუშევრებს რომ გაეცნო, მითხრა, შენი თავი უფალმა გამომიგზავნაო და დამპირდა, როგორც ახალ სახეს, ისე მიმაღებინებდა მონაწილეობას აღნიშნულ გამოფენაში. გავაგზავნე სამი ნახატი- „მებრძოლი ქალი“, „ხელოვნება-სიზიფეს ლოდი“ და შექსპირის სამოცდამეექვსე სონეტის დასურათება „ყველაფრით დაღლილს სანატრელად სიკვდილი დამრჩა...“ საერთაშორისო გამოფენაზე მოპოვებული წარმატება დაუჯერებლად სასიხარულო იყო ჩემთვის, რადგან საქართველოში იმდენად უყურადღებოდ არის ეს სფერო, ასეთი დონის კონკურსებით ხელოვანები განებივრებულები არ ვართ და შესაბამისად, არც გამოცდილება მქონდა.

-ხშირად აღწერთ ცნობილი მწერლების შემოქმედებას ფუნჯებით. რომელი მათგანია მეტწილად თქვენი შთაგონების წყარო?
-სპეციალურად არასოდეს ვასურათებ მწერლების შემოქმედებას. ეს ხდება მაშინ, როდესაც სიტყვების არსი ჩემს სათქმელსაც ემთხვევა. ჩემი საყვარელი პოეტია გალაკტიონ ტაბიძე და ყველაზე ხშირად მისი შემოქმედება გადამაქვს ნახატებში . ლექსი „სილაჟვარდე ანუ ვარდი სილაში“ რამდენიმე წელი მიტრიალებდა გონებაში და მოულოდნელად დამებადა მისი ფერებად გაცოცხლების მუზა. თანამედროვე პოეტებიდან მაკო ჩიქოვანის და ჩემი ძმის, თორნიკე ნოზაძის ლექსები მაქვს დასურათებული.


-როგორ ახასიათებენ სხვები თქვენს ნამუშევრებს და თუ დაუნახავთ მათში ისეთი რამ, რასაც თავად ავტორიც გაუკვირვებია?
-როგორც წესი, პირველ რიგში, ჩემს ნამუშევრებში ფერებს აღნიშნავენ ხოლმე. ერთმა პიროვნებამ მითხრა, ისეთი ფერები გაქვს, ადამიანს სიცოცხლეს მოანდომებსო. ერთ-ერთმა კი აღნიშნა, რომც არ შეხედო, ფერები თავისით ყვირიან და ყურადღებას იქცევენო. ხშირად ყოფილა შემთხვევები, როდესაც ისეთი რამ დაუნახავთ, შემდეგ მეც დავფიქრებულვარ და აღმომიჩენია, რადგან შემოქმედება ქვეცნობიერად მოქმედებს, ალბათ, სწორედ ამაში მდგომარეობს იდუმალება და მიმზიდველობა.

-თქვენს ნამუშევრებს სიურრეალიზმში გადავყავართ...
-დიახ, ზოგჯერ სიურრეალისტ მხატვარს მიწოდებენ. ეს მიმდინარეობა ყველამ იცის, რომ ზერეალობის ასახვას გულისხმობს, თუმცა მე არცერთ მიმდინარეობას არ მივაკუთვნებ ჩემს შემოქმედებას და ვთვლი, თუ ნამუშევრებს სულიერი ჭვრეტით ქმნი, უკვე ზერეალობაა და ვფიქრობ, ხელოვნება სწორედ დაფარულის გაცხადებას უნდა ემსახურებოდეს. სხვა შემთხვევაში, იგი მშრალ ფოტოგრაფიამდე დავა. მე უბრალოდ ვხატავ იმ ფორმებით და ფერებით, რითიც ყველაზე უკეთ გადმოვცემ სათქმელს.


-ნამუშევრებში ყვითელი დომინირებს. რამე განსაკუთრებული დატვირთვა აქვს ამ ფერს თქვენთვის?
-ყვითელი, იგივე ოქროსფერი ბავშვობიდანვე ძალიან მიყვარდა. ფერებს თავის სიმბოლური დატვირთვა აქვთ. ჩემთვის ყვითელი სასუფევლისეულ უხრწნელობას განასახიერებს, ასევე სიმყუდროვესა და სითბოს. შემოქმედება თუ სიყვარულით არ იქმნება, მგონია, რომ ვერ დაიმკვიდრებს ადგილს ადამიანების გულებში.

-განსაკუთრებული წინაპირობა ხომ არ უძღვის ახალი ნამუშევრების დაბადებას?
-ვფიქრობ, ყოველი ახალი ნამუშევარი ცხოვრების ახლებურად გადაფასებას გულისხმობს და ერთი მიკრო სამყაროა თავის ემოციური მდგომარეობით და განწყობით. როგორც წესი, წინასწარ არსებული იდეის მიხედვით ვქმნი, რაც დიდი ხნის განმავლობაში მიტრიალებს გულსა და გონებაში. ყოველივე ამის შემდეგ კი ტილოზე ჰპოვებს თავისუფლებას. იშვიათად შემიქმნია განწყობით, თუმცა მაშინაც ვგრძნობ, რომ ეს ის არის, რაც მსურდა, გამომეხატა.


-როგორ დაახასიათებდით საკუთარ თავს შემოქმედებითი პროცესის დროს?
-გამომდინარე იქიდან, რომ ხატვის დროს ფიქრებით მთლიანად სხვაგან ვარ, ალბათ, შეუძლებელია საკუთარი თავის აღწერა. ერთი შეხედვით, უცნაურობა არ მახასიათებს. უბრალოდ იმას დავამატებ, რომ ჩემთვის შემოქმედებითი პროცესი პირველ რიგში, აღმოჩენების სიხარულია, რომელსაც სულის განათლება და ფერისცვალება მოსდევს. ამასთანავე, დიდი სულიერი ტკივილების გადალახვასაც გულისხმობს.

-ნამუშევარი, სადაც კარგად ჩანს თეა ნოზაძის სულიერი სამყარო...
-ძალიან მიჭირს ხოლმე საყვარელი ნამუშევრის დასახელება, თუმცა ერთ-ერთი მათგანია „მებრძოლი ქალი“, რომელშიც ალბათ, ყველაზე კარგად ჩანს ჩემი პიროვნული მახასიათებლები. მასში წინა პლანზეა წამოწეული მიზანდასახულობა და მისთვის ბრძოლა, რაც საკუთარ თავთან გამარჯვებით მიიღწევა.


-რას არ დახატავდით არასოდეს?
-არ დავხატავდი იმას, რაც ჩემს თვალში ღვთისმგმობი იდეის მატარებელი იქნებოდა. ასევე არ მიყვარს შიშველი ნატურის ხატვა, რადგან ვინმესთვის შესაძლოა ვნების განცდის მიზეზი გახდეს.

-როგორც მხატვარი, როგორი სიმბოლოთი ასახავდით საკუთარ თავს?
-ჩემი აზრით, თუ ხელოვანი რაიმე სიმბოლოში მოაქცევს თავს, იქ დამთავრდება მისი შემოქმედება. შემოქმედებითობა მარადიული ძიებისა და განვითარების პროცესია.

-ყველა ხელოვანს აქვს თავის ხელწერა. რით ამოიცნობა თეა ნოზაძის შემოქმედება?
-ხშირად მეუბნებიან, რომ ჩემს ნამუშევრებში ფსიქოლოგიურ-ფილოსოფიურ იდეებს ხედავენ. ბევრი მიზეზი შეიძლება, იყოს, მაგრამ მე მთავარი მაინც შინაგანი ენერგეტიკა და პიროვნული ტემპერამენტი მიმაჩნია, რასაც რომც ეცადო, ვერ შეიძენ მიბაძვით ან გამომუშავებით, რადგან სულიერი მდგომარეობითაა განპირობებული.

ესაუბრა ქეთი იმერლიშვილი